Isterìśum

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

'L isterìśum 'l è 'n cuncèt clìnic druâ par descrìv'r i prubléma e i distùrub dla parsòna durànt di atàc nevròtic dimóndi fòrt e 'l éra druâ specialmènt da la psichiatrìa dal XIX sécul.

A 'l dè 'd incō a s ténd a cunsideràr chi atàc chè cuma na manifestasiòṅ ad distùrub depresìṿ o ad situasiòṅ ad criśi che la parsòna la n è briśa bòna ad far vgnir fóra in atri manéri e ch'a gh fà dimóndi mâł ad dèntar, un quèl che par lò a n gh'à minga sulusiòṅ.

Durànt chi àtac chè un sugèt al n è briśa bòṅ 'd cuntrulàr-as, al pōl sigàr, arvultàr-as, ténd'r i mùscui, pèrdar la memòria, śbavśàr, far-as da mâł da par lò, cumpurtàr-as cuma 'n insiminî o cuma s'al gh'is al diàv'l adòs, avēr dal turbi dal sès, eśageràr e dramatiśàr i fat, simulàr dal situasiòṅ faghénd dal cumèdi o far-as sugestiunàr.

Par Sigmund Freud a s tratàva dna cundisiòṅ ch'la s psiva curàr cun la psicanàliśi, andànd a pascàr-'n al càuśi in dal tòlt-via di tràuma infantìi.

Piutòst che dascórar 'd isterìśum in generàł 'l è méj batśàr par bèṅ al prubléma. A secónda di caś a s prév èsar davànti a 'n distùrub sumatufòrm, a 'n distùrub ad cunversiòṅ, a 'n distùrub disuciatìṿ dl'identità o a 'n distùrub istriònig dla persunalità.

A gh'è di caś in dua a s dascór 'd isterìś'm ad masa quànd tut al parsòni 'd un grup i patìs'n insém cal distùrub chè, da spés cuma cundisiunamènt e sugestiòṅ. Tant par dir-'n una a s pōl far riferimènt a la casa a 'l strìi fata in dal 1692 in dla sitadìna 'd Salem in Massachusetts.

Culegamènt estéran

(IT) La sò schéda su 'l sal sit dla Treccani