Hedy Lamarr

C'l artìcul chè 'l è scrit in Miranduléś

LʼHedwig Eva Maria Kiesler, cgnusùda méj cuma Hedy Lamarr (Vièna, 9 ad Nuvémbar dal 1914 - Altamonte Springs, 19 ad Śnar dal 2000, a s lèś [hɛdiː ləˈmɑːr] in ingléś), l'è stada n'invintōra e atōra austrìaca naturaliśàda americàna. L'è stada da spés definìda la dóna più bèla a 'l mónd e dal cìnema. La gh'à na stéla in dla Hollywood Walk of Fame.

L'à tacâ la sò caréra da atōra in Àustria in di an Trénta, perìud in dua l'à scandaliśâ al pùblic in dal film cecuśluvàc Estasi (1933), preśentâ a 'l Fèstival ad Venèsia, in dua la cumparìva nuda. 'L Uservadōr Rumàṅ 'l à batśâ cl'òvra lè na “pelìcula pòran” ma Benito Mussolini 'l à fat in manéra 'd védar-la in cà sua.

Scapàda in di Stat Unî in dal Setémbar dal 1937, esénd lē n'ebrèja, la Kiesler la firma 'n cuntràt cun la Lowe's, na cà 'd prudusiòṅ ligàda a la Metro-Goldwyn-Mayer. A Hollywood la càmbia 'l nóm in Hedy Lamarr e la gira Un'americana nella Casbah (1938), arfacimènt dna pelìcula cun Jean Gabin, e 'l drama La signora dei tropici (1939) cun Robert Taylor.

La cata 'l sucès in di an Quarànta recitànd insém a Clark Gable in Corrispondente X (1940), cun James Stewart in dla cumèdia Vieni a vivere con me (1941), a fiànc ad Robert Walker in Sua altezza e il cameriere (1945), cun George Sanders in dal thriller Venere peccatrice e cun Victor Mature in Sansone e Dalila (1949).

In cal méntar, in dal 1942 durànt la Secónda guèra mundiàla, l'à registrâ 'n brevét p'r al prutucòl critugrafâ in dal telecumunicasiòṅ sénsa fii, avénd lē fat di studi da inśgnēra. La sò invensiòṅ l'è stada pò druàda cun sucès in camp militàr e anc adès in dal rédi Wi-Fi.

In di an Sinquànta a l'arcurdém in dal noir L'amante (1950), in còpia cun John Hodiak, in dal western Le frontiere dell'odio (1950), insém a Ray Milland, e in dal còmig L'inferno ci accusa (1957), cun prutagunìsta i fradèi Marx e lē ch'la fava la Śvana 'd Arc. In dal stés an l'à recitâ in qvél ch'al dvintarà al sò ùltim film, L'animale femmina, in òṅ di rōi che Hollywood al dà a 'l star ch'i dvèntan vèci: qvél dn'atōra su 'l viàł dal tramònt.

In di an Ssanta, dòp avēr fat vgnir fóra la sò autobiugrafìa in cambi ad duśènt-mila dòlar, la gh'iva da turnàr a recitàr in dla pelìcula 'd scarésa La bambola di pezza, cun la regìa 'd Bert I. Gordon, ma 'l sò cundisiòṅ ad salùt i crōdan e lē la vîṅ anc bcada a rubàr un vistî e dal mudàndi in un supermarcâ. Cun di prubléma a i òć, la Lamarr l'è custréta a dir fiṅ a la sò caréra.

Spuśàda e divursiàda siē vòlti, la Hedy la mōr a utànta-sinc an par 'n atàc ad cōr in cà sua ad nòt méntar la guardàva la televiśiòṅ. Tgnénd adrē a i sò vlēr, sò fiōl Anthony Loder 'l à stramnâ 'l sò séndri in di bòsc darènt a Vièna.

Filmugrafìa

1930 - Geld auf der Straße, regìa ad Georg Jacoby
1931 - Die Blumenfrau von Lindenau, regìa ad Georg Jacoby
1931 - Die Koffer des Herrn O.F., regìa 'd Alexis Granowsky
1932 - Man braucht kein Geld, regìa ad Carl Boese
1933 - Estasi (Exstase), regìa ad Gustav Machatý
1938 - Un'americana nella Casbah (Algiers), regìa ad John Cromwell
1939 - La signora dei tropici (Lady of the Tropics), regìa ad Jack Conway e 'd Leslie Fenton
1940 - Questa donna è mia (I Take This Woman), regìa ad W. S. Van Dyke
1940 - La febbre del petrolio (Boom Town), regìa ad Jack Conway
1940 - Corrispondente X (Comrade X), regìa ad King Vidor
1941 - Vieni a vivere con me (Come Live with Me), regìa ad Clarence Brown
1941 - Le fanciulle delle follie (Ziegfeld Girl), regìa ad Robert Z. Leonard e 'd Busby Berkeley
1941 - Il molto onorevole Mr. Pulham (H.M. Pulham, Esq.), regìa ad King Vidor
1942 - Gente allegra (Tortilla Flat), regìa ad Victor Fleming
1942 - La banda Pelletier (Crossroads), regìa ad Jack Conway
1942 - La sirena del Congo (White Cargo), regìa ad Richard Thorpe
1944 - Crepi l'astrologo (The Heavenly Body), regìa 'd Alexander Hall e 'd Vincente Minnelli
1944 - I cospiratori (The Conspirators), regìa ad Jean Negulesco
1944 - Schiava del male (Experiment Perilous), regìa ad Jacques Tourneur
1945 - Sua altezza e il cameriere (Her Highness and the Bellboy), regìa ad Richard Thorpe
1946 - Venere peccatrice (The Strange Woman), regìa 'd Edgar G. Ulmer e 'd Douglas Sirk
1947 - Disonorata (Dishonored Lady), regìa ad Robert Stevenson
1948 - È tempo di vivere (Let's Live a Little), regìa ad Richard Wallace
1949 - Sansone e Dalila (Samson and Delilah), regìa ad Cecil B. DeMille
1950 - L'amante (A Lady Without Passport), regìa ad Joseph H. Lewis
1950 - Le frontiere dell'odio (Copper Canyon), regìa ad John Farrow
1951 - L'avventuriera di Tangeri (My Favorite Spy), regìa ad Norman Z. McLeod
1954 - L'amante di Paride (Eternal Feminas), regìa ad Marc Allégret e 'd Edgar G. Ulmer
1957 - L'inferno ci accusa (The Story of Mankind), regìa 'd Irwin Allen
1958 - L'animale femmina (The Female Animal), regìa 'd Harry Keller

Culegamènt estéran

Àtar prugèt

Wikiquote contiene citazioni di o su Hedy Lamarr
Wikimedia Commons contiene file multimediali su Hedy Lamarr