Giuseppe Verdi
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Pramsân |
Giuseppe Verdi (Busé o Busèi, 10 Otobor dal 1813 - Milàn, 27 znär dal 1901) l'è stè al pu important muzicista nassù in Emilia.
Vitta
A gh'è qualchidón ch' a pensa ch'al sia nassù dal 9 , ma còst al n'è miga ciär.
Par còl ch' à da fär con l'Emilia, l'à passè in t' la región la pu longa pärta 'd la vitta: fin a 14 an l'è restè a Róncal äd Busé, indò l'era nassù e a s' pol ancòrra vizitär la so ca; podopa l'è passè in citè a Busé par studiär, infinn al 1839 quand ch'al s'è spozè con la Ghita Barezzi e l'è andè stär a Milàn;
dal '47 l'è bél e tornè indrè a 'l s'è comprè la pu béla ca 'd Busé, Palazzo Orlandi, mo al n'è gh'è miga restè dentor bombén, parchè al ghe vrèva stär con la Giuseppina Strepponi c' la n'era miga ancòrra so mojera (i s'én spozé solament dal 1859) e donca tuta la genta la gh' fis'ciäva adrè e la fäva dil protésti;
dal 1850 infinn al 1901 l'à abitè fora 'd Busèi, a Villa Sant'Agata (n'ätra ca c' a s'pol vizitär e gh'è dentor tutta la so roba).Al fäva di gran viag, al pasäva l'inveron al mär, mo pò al gniva sémp'r indrè a ca sòvva.
Però quazi par cäz l'è mort a Milàn, al Grand Hotel ef de Milan, parchè al gh'era andè (che la Strepponi l'era bél e morta dal 1897) par pasär il fésti 'd Nadäl dal 1900 coj so amiz e 'l gh'era restè anca in znär.
Cò l'à scritt
Dilj òperi famozi al n'j à fatt un mucc; fòrsi il pu conosudi da la so genta j én al Rigolètt, la Traviata, al Trovator, la Forsa, al Bal, l'Otello e l'Aida. Mo l'è dal Nabucco ch'a vén al coro pu cantè, Va pensiero, che quand j al canton a Pärma gh'è la tradisión che un qualchidón, propria sul pianissimo finäl, al zbraja: "Viva Verdi"- e po a vén zo 'l teator.
I dan l'Otello
La pu béla poezia in dialètt, ch'a s' vèdda tuta la pasión di Pramzàn par Verdi, l'è "I dan L'Otello" 'd Renzo Pezzani.