Cherdadùra
|
C'l artìcol chè 'l è scrit in
Carpśàn |
La cherdadùra l'è cla manóvra 'd pulidùra, 'd deśgumbiadùra e 'd mìsa in drìta dal fibri têsil, ch'a s cumpìs prìma 'd andèr-i a filèr. Al só nòm al deśvìn dala pianta dal chèrd, perchè in dal pasê i lanaiōl i druèven i só fior sichê, pin ed tant e-spèin tut in cla diresiòun, per deśgumbièr e drisèr el fibri dla lana.
La cherdadùra tradisiunèla
Prìma ch'a gnìs l'industrialiśasiòun, la cherdadùra la s fèva a màṅ cui cardàs, na còpia 'd spasèti piati ch'i deśgumbièven, da mèś ai só ciòld el fibri grèśi, petnènd-i.
La cherdadùra industrièla
Cun l'invensiòun dal 1760 ed Lewis Paul dal machinàri per cardèr in manéra industriêl, al prosedimèint per 'rivèr ala produsiòun dal stupèin tèsil, premèsa p'r avér-'gh al filê, 'l è dvintè 'n avtomatìśem tùt pugê in sìm'a di rùl ch'i prìlen, e che tulènd ség la fibra, i la deśgumbìen, fènd-la girèr anca stremnèda da mèś a di piulèin, ch'i van da na finèsa piò urdinària in sù sù fin a dal finèsi superiōr, infin a la destacadùra di naster cardê e ala produsiòun di stupèin.
Colegamèint estèren
- (IT) La cherdadùra in dal Dizionario Italiano online Hoepli
- (IT) Alfabét tèsil - Archìvi Tèsil dal Bieléś
- (EN) Hoke, Alexa and Terry Brandt. "Through the Wool Cards", Bittersweet Vlùm II, Nr. 4, Istê dal 1975.