Benito Mussolini

Benito Amilcare Andrea Mussolini (29 ed zógn 1883 a Predâpi atais a Furlé - 28 d'avrìl 1945 a Dongo) l'éra al ditatåur itagliàn dal 1922 al 1943. La sò puléttica l'éra espansiunéssta e al tulé dal culôni int'l Africa, in Albanî e in Grêcia e fundé 'na sêrie ed ditatûr ch'al s basèven såura la persunalitè. La so amizézzia cun la Germâgna d'Adolf Hitler int'la secånda guèra mundièl la fò la fén dal so guéren.

Biografî

Al taché la so carîra cme puléttic sucialéssta, mo quand al vlé ch'l Itâglia l'entréss int'la prémma guèra mundièl, l'avò da lassèr al partîd. Mussolén al dé vétta a l'ideologî dal Fâsio, un totalitarîsum.

In utåbber dal 1922, cun i sû camîs naigri, al fé la famåusa marcia su Roma. Al rà Vittorio Emanuele III al ciamé a furmèr un guéren e al fé prémm minister. Mussolén al fé un gabinatt ed lèrga coaliziån e in tant i sperèven int'una normalizaziån dal guéren.

Ma Mussolén n al vléva brîsa turnèr al sistema democrâtic e anzi al vléva creèr l'Impér rumàn moderen. Al militarisum l'è 'n ètra qualitè dal fasio, cme anch dal nazisum. Dal 1923 al mandé i suldè int'l îsla ed Corfù. Dal 1935 l'ataché l'Etiopia e al la caté dal 1936. L'Itâglia la fò tajè fora da la Sozietè däl naziòn. Dal 1939 i occupénn l'Albanî.

Dal 1939 Mussolén firmé al pât d'azèr cun la Germâgna, e al dvénn amîg ed Adolf Hitler, al ditatåur tudassch par totta la secånda guèra mundièl. Dal 1940 al mandé l'esercit in Grêcia, mo al ciapé la pèga. Dal 1943 i Americàn arrivén in Sizégglia e al fò lighè. Al tinté ed scapèr in Svézzra mo i partigiàn al truvénn e ai tirénn atais a Milàn.