Batâlia ed Lusêra

 Arzân

C'l artìcul chè 'l è scrit in Arzân

Artécol in dialèt arzân

La Batâlia ed Lusêra (Battaglia di Luzzara in italiân) l'é sucèsa al 15 d'agòst 1702, al tèimp ed la guèra ed sucesiòun spagnôla e l'à vést ed frûnt j eşêrcit frânco-spagnôl, al cmând dal Dóca ed Vendôme (Luigi-Giuseppe) e austriàch, al cmând dal Prîncip Eugenio Savoia-Soisson. A la fîn tót dû i quistiunânt àn dichiarê la vitôria insém a cl' êter.

Al 12 lój ed cl'ân còl ch' al dvintarà al nōv rè de Spâgna, Filippo V, che alōra al gh'îva deşnōv ân, l'é rivê in Itâlia al cmând 'd un brèt ed suldê spagnôl (cîrca 2.000 òm), per difènder i pusès spagnôl in Itâlia, al 's unés aşvèin a Cremòuna cun l'armêda dal Vendôme, fôrta ed cîrca 30.000 òm, dóve a s'é zuntê ânca un êter gróp ed suldê spagnôl cmandê dal Gvernadōr ed Milân per cûnt ed la Spâgna, Prîncip ed Vaudémont.

L'armêda frânco-spagnôla la mirêva a fêr in môd che j imperiêl an ciapésen mìa 'd asèdi la furtèsa ed Mântva. Acampê aşvèi a Sailetto ('na frasiòun ed Suşêra, Mântva), al prîncip Eugenio ed Savoia l'à savû da i só infurnadōr ed la preşèinsa ed l'armêda nemîga e, tôt vìa subét al câmp, l'é rivê adôs a i frânco-spagnôl e, vêrs al trèi dal dôp mezdé a j à atachê mèinter êren incòra a drê marcêr. I cumbatimèint în stê piotôst viulèint, în andê avânti fîn a nōv' ōr ed sîra e i môrt d' j austrìach în stê di pió ed quî di frânco-soagnôl. Al dé dôp ciaschedòni dal dō trópi in lénia as în vantdi ed la vitôria, ch' l' é stêda festegêda cun dal mèsi ed ringrasiamèint sia a Vièna che a Parîg. I dû eşêrcit a s'în fât frûnta sèinsa cumbâtres fîn a novèmber, quând tót dû j eşêrcit àn lasê la zôna per i quartêr invernêl. A pêrt savèir chi à vînt, l'é un fât che i frânco-spagnôl a gh' l' àn mìa cavêda a liberêr Mântva da l'asèdi e j austríach a s'în mìa ritirê dal sô puşisiòun.

Al fôrsi in câmp e i môrt

• Armêda frânco-spagnôla: efetîv 36.000 suldê – pêrditi: 2.500 môrt.
• Armêda austrìaca: efetîv 25.000 suldê – pêrditi: 4.000 môrt.

Bibliografia

Materiêl pr'andêregh in fònda

(manca)Lésta di léber e documèint impurtântLésta di lébber e documèint impurtantBibliografia ed opere di riferimento:

1. Franz Herre. Eugenio di Savoia. Milano, Garzanti Editore, 2001.
2. Armando Rati - La battaglia di Luzzara : (15 agosto 1702) : la fine dei Gonzaga e la sofferenza della gente reggiana e mantovana - Mantova : Sometti, 2003

((manca)Nôta: sta pâgina ché l'é stêda inviêda cun 'na tradusiòun da it: Battaglia di LuzzaraNota: sta pagina chè l'é steda tradòta da it: Battaglia di LuzzaraNota: pagina inizialmente tradotta a partire da it: Battaglia di Luzzara)