San Prôsper ed Rèz
|
C'l artìcul chè 'l è scrit in
Arzân |
Prôsper (… - Rez, 25 zógn 466) (Prospero in italiân) l'é stê vèschev ed Rèz, as pèinsa per 22 ân; venerê da la Cēşa catôlica.
Véta
Pôch as sà ed la só véta, mó i documèint a testimônien che ló l'é stê dabòun vèschev ed Rèz int al V sècol.
A pêrlen ed ló dō prèdichi dal X sècol, óna per la véta e 'n' êtra p'r al spustamèint dal só côrp: al vîn arcurdê p'r al só sèins ed caritê; l'é al sânt prutetōr ed Rèz, ânca se la catedrêla an n'é mia dedichêda a ló: a Rèz, invēce, a gh'é incòra la cēşa ed Sân Prôsper, fâta tirêr só dal vèschev Emeraldo.
Venerasiòun
La só venerasiòun l'é dimòndi antîga e la s'é sparpagnêda tra l' XI e al XIV sècol. Prôsper l'ēra venerê a Pèrma, Lóca e da êtri sitê in pió ed Rèz. Almēno 31 cēşi e capèli în stêdi dedichêdi a ló int al Medioēv. Però, dōp al Cuncéli ed Trēnto, la só venerasiòun la s'é arduşîda sōl a Rèz. La diōceşa ed Rèz la festègia la só divusiòun a livèl lochêl al 24 ed novèmber. Mó al 25 ed zógn l'é al só giōren ed fèsta int al Martirologio Romano.
Arléqui
Al só arléqui în stêdi spustêdi in al 703 in 'na cēşa nōva fâta tirêr só in só unōr dal vèschev arzân Tommaso. In stêdi mési atâch a còli ed sân Venerio l'Ereméta e Cosma e Damiano
Int al 962 al vèsch Emeraldo l'à spustê al só arléqui int la catedrêla ed Santa Maria int al cèinter ed la sitê, mèinter a s'ērea drē tirêr só la cēşa dedichêda a Prôsper. Còsta l'é pó stêda finîda dal vèschev ch' é gnû dôp Tenzo (Tenzone) int al 979 cun al nòm ed "Sân Prôsper ed Castèl", per arcgnòserla da còla int al bōregh di Strinê fōra dal mûri, la nōva cēşa la vîn cunsacrêda da Gregorio V int al 997. Int al XVI sècol la cêsa la vîn arfâta dal Luca Corti e Matteo Fiorentino só incâregh dal Cmûn e cunsacrêda int al 1543, al côrp ed Prōsper l'é sòt al grôs l'altêr.
Nôta: cla pâgina ché l'é stêda inviêda cun 'na tradusiòun ed San Prospero di Reggio Emilia trâta da it.wikipedia.org.